De kracht van eenvoud

Vlak na het afronden van mijn proefschrift wees een academische collega mij op een Amerikaanse website die de eenvoudige vraag stelde: “Kan je je proefschrift in één zin samenvatten?” We scrolden samen lachend door de lijst met hilarisch eenvoudige, ontnuchterende en hele rake beschrijvingen van proefschriften van over de hele wereld. Totdat ik me ineens bedacht, wat zou die zin voor mijn proefschrift zijn?

Een ongemakkelijk gevoel bekroop me. Want dat zou ik toch niet kunnen? Hoe kan ik jaren van onderzoek en analyse samenvatten in één zin? Ik had zo veel tijd besteed aan het uitpluizen van een vierkante millimeter van de geschiedenis en eerlijk gezegd, hoe meer ik  over mijn onderwerp leerde des te beter ik begreep wat ik allemaal nog niet wist! Het schrijven van het proefschrift zelf was al een pijnlijk proces geweest in schrappen, schrappen en nog eens schrappen. Ik was ervan overtuigd dat ik met mijn 450 pagina’s proefschrift echt al wel de kern van mijn argument had blootgelegd…

Die ene zin
Natuurlijk was dat onzin. Ik begon na te denken over welke zin het voor mijn proefschrift zou kunnen zijn, en als vanzelf kwamen er ideeën op. Uiteraard schoot ik ze allemaal meteen af omdat ze nuance misten, geen recht deden aan dit of dat, zus of zo vergaten etc. etc. etc. Maar toch. Uiteindelijk bleven er wel een stuk of drie kandidaten over, die voor een buitenstaander waarschijnlijk gewoon hetzelfde betekenden. Ik moest uiteindelijk toegeven dat ik al mijn onderzoek best in één zin kon samenvatten.

En het voelde bevrijdend om die zin te vinden! Het was als het ware een anker voor alles wat ik te zeggen had over dit onderwerp. Natuurlijk, die zin alleen was niet voldoende om alle diepte en nuance te begrijpen. Maar het was wel de kern, ontdaan van alle franje, alle (soms gezochte…) academische stijlvormen, details en verhullende taal. Ik kon die zin zelfs gebruiken om mijn tekst nog meer aan te scherpen. Het was mijn filter geworden voor wat relevant was en wat niet in mijn betoog paste. Mijn eigen blik op mijn onderwerp werd scherper, waardoor ook mijn teksten en verhalen scherper werden.

Jouw 10 seconden versie
Het was het inzicht over de kracht van eenvoud dat ik nog steeds dagelijks op het podium zie en zelf ervaar. Wat is precies de kern van wat je wil zeggen? Sprekers die dat weten hebben het gemakkelijk. Ze kunnen improviseren, de diepte ingaan, of op onverwachte gebeurtenissen reageren, omdat ze altijd terug weten te komen op hun hoofdboodschap. En die is altijd kort en eenvoudig.

Daag jezelf dus uit de volgende keer dat je een verhaal moet vertellen om eerst na te denken over je 10 seconden versie. Wat is je verhaal in een paar zinnen? Als je dat weet, kan je van daaruit weer opbouwen met een mooie intro, leuke anekdotes, een grapje hier en daar – zonder de kern uit het oog te verliezen. En krijgt je publiek glashelder voor ogen wat je hoofdboodschap precies is. Want als je het niet in tien seconden kan zeggen, kan je het ook niet in tien uur.

En o ja, ik kan je ook 450 pagina’s proefschrift besparen. Want mijn zin was: “Tegenstrijdige herinneringen aan de Vietnamoorlog leidden in de jaren tachtig en negentig tot volstrekt tegenstrijdig Amerikaans beleid, dat allemaal is uitgevoerd.” Maar ik kan je daar nog veel meer over vertellen…